It giet (net) oan: wordt een merk als FRIESCHE ELF STEDEN wel normaal gebruikt?

Toen bij de start van 2024 het winterweer zich aandiende, begonnen schaatsliefhebbers stilletjes te hopen of de ijzers weer uit het vet konden. De grote vraag: kan de Elfstedentocht weer geschaatst worden na een ‘pauze’ van 27 jaar?

Als dochter van de trotse bezitter van drie kruisjes (1985, 1986 en 1997) is de spanning rondom Elfstedentochten mij met de paplepel ingegoten. Een echte schaatsliefhebber ben ik echter nooit geworden; een IE-enthousiasteling des te meer. Reden om eens te kijken naar het IE rond de Tocht der Tochten, want wordt een merk voor een schaatstocht die in vier decennia maar drie keer gereden kon worden eigenlijk wel normaal gebruikt?  

Merken spelen een cruciale rol bij het onderscheiden van waren en diensten op de markt en zijn waardevolle activa voor ondernemingen. In het merkenrecht is het normaal gebruik van het merk van groot belang, omdat het ervoor zorgt dat merken hun fundamentele functie vervullen, namelijk het identificeren van de oorsprong van waren en diensten op de markt.  

Normaal gebruik van een merk houdt in dat het actief en commercieel wordt gebruikt in verband met de waren of diensten waarvoor het is geregistreerd. Als een merk niet normaal wordt gebruikt voor een ononderbroken periode van vijf jaar, kan een merk vatbaar worden voor een doorhalingsactie door derden. Merkhouders doen er goed aan een archief aan te leggen met gebruiksbewijs, voor het geval zij zich met een dergelijke actie geconfronteerd zien. 

De regelgeving erkent echter ook dat bepaalde factoren buiten de macht van merkhouders het gebruik van hun merken kunnen belemmeren. In dergelijke gevallen kan aanvaardbaar niet-gebruik worden vastgesteld, waardoor de geldigheid van het merk behouden blijft. Voorwaarden voor aanvaardbaar niet-gebruik omvatten situaties waarin obstakels ontstaan door wettelijke of regelgevende beperkingen, maar ook redenen zoals onvoorziene omstandigheden of gevallen van overmacht. 

Normaal gebruik en merken gerelateerd aan de Elfstedentocht 

Neem het scenario van de Elfstedentocht. Van oudsher gevestigd in een regio waar natuurijs in de wintermaanden regelmatig aanwezig was, is schaatsbaar natuurijs inmiddels een zeldzaamheid geworden, laat staan natuurijs dat dik genoeg is om een groot aantal mensen te kunnen dragen. Als gevolg hiervan hebben de organisatoren de schaatstocht al lange tijd niet meer kunnen organiseren, wat vragen oplevert met betrekking tot het gebruik van merken als FRIESCHE ELF STEDEN en het merk voor het beroemde en felbegeerde kruisje. 

In een dergelijk scenario kan de onmogelijkheid om het evenement te organiseren het directe gebruik van het merk belemmeren, maar de organisatoren kunnen een beroep doen op aanvaardbaar niet-gebruik op basis van geldige redenen buiten hun macht. Een merkhouder dient dan aan te tonen dat ze zich inspant om de situatie te beperken, alternatieve oplossingen te zoeken of het evenement aan te passen om het obstakel te omzeilen, waardoor de geldigheid van het merk in stand wordt gehouden. Duidelijk bewijs dat de invloed van externe factoren illustreert en de redenen van niet-gebruik onderbouwt, versterkt de zaak voor aanvaardbaar niet-normaal gebruik. 

Geconcludeerd kan worden dat bij het bepalen van het normaal gebruik, er gekeken moet worden of er wellicht sprake is van aanvaardbaar niet-gebruik, een genuanceerd begrip dat juridische principes en praktische overwegingen vereist. Los van deze beoordeling adviseren wij om bewijs vaan gebruik van uw merken te verzamelen om zowel bij het nemen van offensieve als defensieve actie uw merk te behouden. Heeft u hierover vragen of wenst u concreet advies over het gebruik van uw merk, neem dan contact op met uw contactpersoon bij Novagraaf of neem hieronder contact met ons op. Abonneer hier op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van belangrijke ontwikkelingen in het IE-recht.   

Dit artikel is geschreven door Frouke Hekker, zij is manager van de Novagraaf Academy en werkzaam op ons kantoor in Amsterdam.