5 jaar na de Brexit: Een opfrisser

Op 31 januari 2020 verliet het Verenigd Koninkrijk definitief de EU met de nodige economische en politieke consequenties. Op 19 mei 2025 zijn beide partijen weer bijeengekomen op een top in Londen om in een statement hun grootste deal sinds de Brexit naar buiten te brengen, met daarin afspraken over defensie, visserij en handel. 

Sinds het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie officieel heeft verlaten, is er op het gebied van merkenrecht veel veranderd. De recent gesloten deal heeft geen verdere impact op de wijzigingen in het merkenrecht, maar biedt wel de kans om nog eens goed te kijken naar aandachtspunten voor huidige en toekomstige houders van EU-merkregistraties. Welke risico’s loopt u als merkhouder en hoe kunt u die beheersen? 

Wat is er veranderd door de Brexit? 

Voor 31 december 2020 was een Europese merkregistratie automatisch van toepassing op alle EU-lidstaten, inclusief het Verenigd Koninkrijk. Sinds de Brexit geldt een EU-merkregistratie niet meer voor het Verenigd Koninkrijk. Het Verenigd Koninkrijk heeft als onderdeel van de overgangsregeling, zonder daarvoor kosten in rekening te brengen, klonen aangemaakt van EU-merkregistraties die op 1 januari 2021 geregistreerd stonden. Deze klonen zijn Britse nationale merkregistraties, waarop Brits recht van toepassing is, en worden door het Britse merkenbureau beheerd. 

Wat betekent dit concreet voor merkhouders? 

Vernieuwen van de merkregistratie(s) 

Na de Brexit dienen de EU-merkregistatie en het VK equivalent los van elkaar vernieuwd te worden. Het zijn namelijk twee op zichzelf staande registraties geworden. 

Hoewel de EU-merkregistratie destijds kosteloos is gekloond met een nationale registratie in het Verenigd Koninkrijk tot gevolg, is een toekomstige vernieuwing van dit merkrecht in het Verenigd Koninkrijk niet kosteloos. In tegenstelling tot de periode vóór de Brexit dien je als merkhouder nu afzonderlijk te betalen voor verlenging van de EU-merkregistratie en de daarvan afgesplitste VK-merkregistratie. Het is dus raadzaam om goed in kaart te brengen waar het merk gebruikt werd, wordt en/of gaat worden alvorens de beslissing te nemen over de vernieuwingen. 

Gebruik van de merkregistratie. Één gebied voldoende? 

Het kan voorkomen, bijvoorbeeld in een oppositieprocedure, dat je als merkhouder gevraagd wordt om bewijs van gebruik van het merk aan te leveren. Om beroep te kunnen doen op merkbescherming, geldt in veel landen namelijk een gebruiksverplichting. Deze houdt in dat wanneer de houder van een merkregistratie zijn merk gedurende een onafgebroken periode van vijf jaar niet normaal heeft gebruikt, hij in beginsel geen rechten meer kan ontlenen aan zijn registratie. Die registratie is dan voor doorhaling vatbaar. Hoe moet je dit als merkhouder bekijken in het licht van de Brexit? 

Gebruik van de merkregistratie in één lidstaat van de EU kán onder omstandigheden voldoende zijn om gebruik in de gehele EU aan te tonen, mits dat gebruik daadwerkelijk commercieel betekenisvol is. Het aantal landen is in deze niet van belang, maar wel de aard en omvang van het gebruik. Het gebruik moet verder niet louter symbolisch zijn en er moet sprake zijn van werkelijk economisch verkeer met als doel het verkrijgen of behouden van afzet. 

Vóór de Brexit kon gebruik in het Verenigd Koninkrijk voldoende zijn om gebruik in de gehele EU aan te tonen. Om die reden mag bewijs van gebruik vóór 1 januari 2021 in het Verenigd Koninkrijk nog worden meegenomen bij de beoordeling van normaal gebruik van de merkregistratie binnen de EU. Bewijs van gebruik in het Verenigd Koninkrijk van ná die datum is niet voldoende om de EU-merkregistratie in stand te houden. Omgekeerd is het gebruik van het merk in de EU ná die datum ook niet voldoende om de VK-merkregistratie in stand te houden. 

Afzonderlijk management en handhaving 

Ben je als merkhouder nog actief in zowel de EU als het Verenigd Koninkrijk? Dan dien je er rekening mee te houden dat de merkregistraties afzonderlijk beheerd zullen moeten worden. Denk hierbij niet alleen aan vernieuwingen, maar ook aan zaken als adreswijzigingen of mogelijke waren- en dienstbeperkingen. De merkregistraties zullen met andere woorden moeten worden afgestemd op de wensen per regio, waarbij ook rekening gehouden moet worden met nationale regelgeving en lokale marktrisico’s. 

Verder is het belangrijk dat, om bijvoorbeeld te kunnen optreden tegen inbreuk in het Verenigd Koninkrijk, je een beroep zult moeten doen op de nationale VK-merkregistratie. Daarbij is het van belang dat merkhouders hun merkenportefeuille goed blijven monitoren in beide regio’s en dat potentiële conflicten tijdig worden gesignaleerd. Novagraaf beschikt over verschillende diensten om inbreuk op uw merk in de verschillende regio’s te traceren, zoals aanvragen van jongere overeenstemmende merken of inbreuk door gebruik van het merk op social media. 

Tot slot: wees proactief en voorkom verlies van rechten 

Hoewel de Brexit inmiddels vijf jaar achter ons ligt, zien wij in de praktijk nog regelmatig misverstanden of nalatigheid bij vernieuwingen en gebruik. Dit kan leiden tot onbedoeld verlies van rechten of een verzwakte positie bij conflicten. Een doordachte strategie en nauwkeurig beheer zijn noodzakelijk om uw merkrechten in zowel de EU als het VK te waarborgen.

Heeft u twijfels of vragen over uw situatie, of wilt u uw merkenportefeuille laten doorlichten? Spreek dan met uw Novagraaf consultant of neem hier contact met ons op. Schrijf u in voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van actuele ontwikkelingen en praktijkgerichte tips. 

Dit artikel is geschreven door Jesse Mol, werkzaam op ons kantoor in Amsterdam.