Meeliften of geoorloofd refereren?

Bekende merken hebben vaak een bepaalde status en geven doorgaans een (kwaliteit) garantie aan het publiek.

Het is voor ondernemingen daarom aantrekkelijk om aan te haken bij bekende merken en er op die manier voor te zorgen dat hun eigen producten onder de aandacht komen bij de consument. Dit wordt meeliften ofwel voordeel trekken uit een bekend merk genoemd. Onder omstandigheden kan dit gebruik geoorloofd en eerlijk zijn, maar vaker is de conclusie dat er sprake is van ongerechtvaardigd voordeel trekken uit de reputatie van het bekende merk. 

Zo ook in deze zaak. Recent werd door de rechter in Den Haag geoordeeld dat een producent van betonblokken niet meer het merk ‘lego’ mag gebruiken voor het aanbieden van haar eigen producten. Wat was hier aan de hand? 

Legoblokken  

Lego ontwikkelt, produceert en verkoopt sinds 1932 speelgoed, in het bijzonder de bekende LEGO-bouwstenen. Lego beschikt over verschillende merkregistraties voor het merk LEGO en LEGO kwalificeert als een bekend merk.  

Betonblock is gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en verkoop van stalen mallen voor de productie van onder meer betonblokken. Om haar producten aan te duiden gebruikt Betonblock op haar website herhaaldelijk het merk ‘lego’: zo refereert zij naar ‘betonnen legoblokken’ en benadrukt zij dat de bovenzijde van haar blokken vaak wordt vergeleken met de ‘welbekende legostenen’.  

Lego heeft Betonblock gesommeerd de inbreuk op haar bekende LEGO-merk te staken. Lego is van mening dat met het gebruik van het lego-merk door Betonblock, zonder geldige reden, ongerechtvaardigd voordeel wordt getrokken uit dan wel afbreuk wordt gedaan aan het onderscheidend vermogen of de reputatie van het merk LEGO.  

Betonblock stelde dat haar gebruik van het lego-merk in overeenstemming is met de eerlijke gebruiken in de nijverheid en handel en dat dit daarom een geldige reden voor gebruik oplevert. Enige maanden later heeft Betonblock overigens wel haar statutaire naam gewijzigd van Legobeton B.V. naar Betonblock B.V. 

In een eerder artikel bespraken wij dat wanneer je een bestaand merk wilt gebruiken, dit dan wel op eerlijke wijze dient te gebeuren. De rechtspraak biedt handvatten omtrent wat ‘eerlijk’ is. Het merk kan refererend gebruikt worden zolang het in ieder geval niet zodanig wordt gebruikt dat: 

• De indruk kan ontstaan dat een commerciële band tussen de houder van het merk  en de derde bestaat; 
• Het merk wordt aangetast doordat de derde oneerlijk voordeel haalt uit het onderscheidend vermogen of reputatie daarvan; 
• De goede naam van het merk wordt geschaad; 
• De derde haar product voorstelt als een imitatie of namaak van het merk. 

26 keer ‘refereren’ 

De voorzieningenrechter stelt in deze zaak vast dat het gebruik van het woord ‘lego’ door Betonblock geen afbreuk doet aan het onderscheidend vermogen of de reputatie van de LEGO-merken. De branche waarbinnen Betonblock opereert, staat immers op grote afstand van het publiek waar Lego zich met haar speelgoedproducten op richt. Ook het economisch gedrag van de gemiddelde consument verandert niet door het woordgebruik van Betonblock: er wordt geen doosje speelgoed minder verkocht.  

Wel oordeelt de rechter dat Betonblock met het woordgebruik ongerechtvaardigd voordeel trekt. Op de website wordt ‘lego’ veelvuldig en prominent genoemd. Op één pagina wordt 'lego' wel 26 keer genoemd en het staat ook in URL's en koptitels.  

Betonblock heeft aangeven dat dit (zichtbare) gebruik bedoeld is om zo hoog mogelijk in de organische zoekresultaten van internetzoekmachines uit te komen. Dit handelen kan volgens de rechter niet anders worden gezien dan dat zij in het kielzog van de LEGO-merken probeert te varen om van de aantrekkingskracht, de reputatie en het prestige ervan te profiteren, althans om voordeel te halen uit de commerciële inspanning die Lego heeft gedaan om het imago van het merk te creëren en te onderhouden. Meeliften dus.  

Loyaal gebruik 

De rechter geeft nog mee dat het Betonblock op zich vrijstaat om de LEGO-merken beschrijvend te gebruiken, bijvoorbeeld als het bedrijf (eenmalig) wil uitleggen dat met haar mallen modulaire, stapelbare betonblokken kunnen worden vervaardigd voorzien van noppen, zoals bij de welbekende Legosteentjes. Maar dit gebruik heeft wel begrenzingen. Het overvloedige gebruik van het merk ‘lego’ door Betonblock wordt gezien als deloyaal handelen en is niet in overeenstemming met de eerlijke gebruiken in nijverheid en handel. Betonblock dient het gebruik van het merk LEGO te staken 

Wees je bij het gebruik van een bestaande merknaam bewust van de grenzen van loyaal gebruik en blijf uit het kielzog van de ander, zij hebben immers grote inspanningen geleverd om hun merk te bouwen (al dan niet met legosteentjes). Voor meer advies over eerlijk gebruik van een merk, spreek met uw Novagraaf consultant of neem hier contact met ons op. Abonneer op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws. 

Dit artikel is geschreven door Dominique Nijssen, werkzaam op ons kantoor in Amsterdam.